समखबर संवाददाता 
समखबर संवाददाता
सर्वोच्च अदालतले चलचित्र गंगुबाई काठियावाडीको प्रदर्शनमा रोक लगाउन अस्वीकार गर्दै कुनै पनि परिवर्तन नगरी चलचित्र प्रदर्शन गर्न अनुमति दिएको छ । न्यायाधीश इन्दिरा बनर्जी र जेके महेश्वरीको इजलासले यस्तो आदेश दिएको हो । अब यो फिल्म तोकिएको दिन अर्थात फागुन ९ गते रिलिज हुँदैछ ।
सञ्जय लीला भन्सालीको तर्फबाट उपस्थित अधिवक्ता आर्यमा सुन्दरमले तर्क गरे, ‘हामी समाज सुधारको काम गरिरहेका छौं, कुनै नराम्रो काम गरिरहेका छैनौं । यो एक प्रेरणादायक फिल्म हो र यसले कसरी आफ्नो छवि बढ्यो र आफ्नो क्षेत्रको लागि काम गर्यो भनेर बताउँछ ।
वरिष्ठ अधिवक्ता मुकुल रोहतगीले भने, ”यो पुस्तक सन् २०११ मा बाहिर आएको थियो र यो कुनै अपमानजनक छैन ।”
गंगुबाईका धर्मपुत्रका तर्फबाट अधिवक्ता राकेश सिंहले अधिवक्ता सुन्दरम र रोहतगीको विरोध गर्दै भने, ”यो फिल्म किताबमा आधारित छ र यदि किताब नै मानहानि हो भने फिल्म पनि मानहानि हो ।”
यसबारे सर्वोच्चले भन्यो, ‘यसमा के मानहानि हुन्छ त्यसको प्रमाण दिनुहोस्, साथै अदालतले यस मामिलामा निवेदकसँग कानुनी अंगीकरणको कागजात माग गर्न भनेको छ ।
यसबारे निवेदकका अधिवक्ता राकेश सिंहले भने, ‘अदालतलाई पहिले नै थाहा भएअनुसार अनाथ बालबालिकालाई धर्मपुत्र लिन सम्भव थिएन ।
यसबारे अदालतले भन्यो, ‘यस्तो अवस्थामा यस मामलामा कानुनी अंगीकरण भएन ।
यसअघि सर्वोच्च अदालतले फिल्म निर्मातालाई गंगुबाई काठियावाडीको नाम परिवर्तन गर्न सुझाव दिएको थियो ।
यो मुद्दा यसअघि बम्बे हाई कोर्टमा पुगेको थियो जहाँ अदालतले फिल्मको रिलिजमा रोक लगाउन अस्वीकार गरेको थियो। उच्च अदालतको यो आदेशलाई सर्वोच्चमा चुनौती दिइएको थियो ।
गंगुबाईको परिवारको तर्फबाट मुद्दा लडिरहेका अधिवक्ता नरेन्द्र दुबेले बीबीसीसँगको कुराकानीमा भने, ‘हामीले मुद्दा हारेका छैनौँ । यो मुद्दा अझै अगाडि बढ्छ तर परिवारको रिलिजमा प्रतिबन्ध लगाउने माग भने मानिएको छैन र फिल्म रिलिज हुने भएको छ ।
गंगुबाईका धर्मपुत्र बच्चाहरूले बीबीसीसँगको कुराकानीमा आफ्नी आमा सामाजिक कार्यकर्ता भएको र फिल्ममा तथ्य छेडिएको आरोप लगाएका थिए ।
गंगुबाईले दुई केटा र दुई छोरी गरी चार सन्तान धर्मपुत्र ग्रहण गरेकी थिइन् र अहिले यो परिवार झण्डै तीस जना पुगेको छ ।
भन्सालीको फिल्मलाई लिएर किन हंगामा ?
परिवारको के आपत्ति किन थियो
गंगुबाईकी नातिनी भारतीले बीबीसीसँगको कुराकानीमा भनिन्, ‘गंगुबाईको ट्रेलर अगस्ट महिनामा रिलिज भयो, त्यसपछि हामीलाई थाहा भयो कि हाम्रो हजुरआमाको नाममा यस्तो केही भइरहेको छ र बाहिर आएका सबै कुरा हुन् गलत हाे ।
उनले भने, ‘यस फिल्मको ट्रेलरमा जे देखाइएको छ त्यो फोहोर छ । आजाद नगरमा यो भाषण दिँदा हामीलाई कसैले श्रीमती बन्न दिएनन् भन्ने देखियो । यदि गुगल अहिले त्यहाँ भएको भए, मलाई थाहा हुन्थ्यो कि उनले के भनेका थिए । जे बनेको छ त्यही लेखिन्छ । गंगुबाई यस्तो व्यापार गर्थे, कुनै लालाले बलात्कार गरे । मनबाट सबै कुरा निकाले । हामीले हाम्रो अनुहार लुकाउनु पर्छ । समाजमा बसेको भए थाहा हुनेथियो, हैन र ?
उनी थप भन्छिन्, ‘हामीले हजुरआमा हो भनेर मानिसहरूलाई भन्यौं, अहिले मानिसहरू आएर सोध्छन् कि के तिम्रो त्यस्तो पृष्ठभूमि छ ? यो फिल्म प्रतिबन्धित हुनुपर्छ र हामी हाम्रो हजुरआमालाई यसरी देखाउन चाहँदैनौं । हामी यति धेरै सहने छैनौं ।
गंगुबाईका धर्मपुत्र बाबुजी रावजी शाह अहिले ७५ वर्षका छन् ।
उनले बीबीसीसँगको कुराकानीमा आफ्नी आमा सामाजिक कार्यकर्ता थिइन् र दुई छोराछोरीको परिवार कामाठीपुरामा हुर्केको बताए । तर मिडियामा यो खबर आउन थालेपछि उनले यो क्षेत्र छोडे ।
उनी भन्छन्, ‘मेरा छोराछोरी हुर्किसकेका छन् । स्कुल कलेज जाँदा बाटोमा मानिसले उनलाई नामले बोलाउन थाले । त्यसैले हामीले त्यो क्षेत्र छोड्नुपर्यो। फिल्ममा जे देखाइएको छ त्यो गलत हो । २०२० को अगस्ट महिनामा आमाको नाममा फिल्म आउँदैछ भन्ने थाहा पाएपछि हामीले अदालतको ढोका ढकढक्यायौं र लड्यौं ।
विवाद र मामला
गंगुबाईको परिवारको तर्फबाट मुद्दा लडिरहेका वकिल नरेन्द्र दुबेले बीबीसीसँगको कुराकानीमा भनेका छन्, २०२० मा यो फिल्मको प्रोमो आएपछि हामीले सञ्जय लीला भन्साली, आलिया भट्ट, भन्साली प्रोडक्सन, हुसैन जैदी, सबैलाई नोटिस पठाएका थियौं ।
वास्तवमा यो फिल्म ‘माफिया क्वीन्स अफ मुम्बई’ पुस्तकमा आधारित छ, जसलाई एस । हुसेन जैदी र जेन बोर्जेसद्वारा लिखित । भन्साली प्रोडक्सनको यस फिल्ममा अभिनेत्री आलिया भट्टले मुख्य भूमिका निभाएकी छिन् ।
यस सूचनाको वर्णन गर्दै नरेन्द्र दुबे भन्छन्, ‘सूचनामा गंगुबाईको परिवारको कडा आपत्ति भएकाले आफूले बनाएको कुनै पनि आपत्तिजनक सामग्री नबनाउन सम्बन्धित पक्षलाई भनिएको थियो । साथै, यसमा उनकी आमालाई वेश्या र माफिया डनको रूपमा चित्रण गर्ने तरिका अपमानजनक छ ।
वकिलका अनुसार उनले यस सम्बन्धमा हुसेन जैदीको जवाफ मात्र पाएका थिए र त्यसपछि गंगुबाईको परिवारको तर्फबाट चलचित्रको निर्माण र प्रदर्शनमा रोक लगाउन महानगरीय अदालतमा मुद्दा दायर गरिएको थियो । त्यससँगै हामीले सम्बन्धित पक्षविरुद्ध फौजदारी निवेदन पनि दायर ग¥यौं र सोही अनुसार मुद्दा चल्यो । यो मुद्दा पछि बम्बे हाईकाेटमा पुग्यो र यो मुद्दा सर्वोच्च अदालतमा चलिरहेको छ।
पुस्तकका लेखक हुसेन जैदीको तर्फबाट उपस्थित अधिवक्ता मधु गडोदियाले बीबीसीसँगको कुराकानीमा बम्बई सिटी सिभिल कोर्टले फेब्रुअरी १७, २०२१ मा आफ्नो आदेशमा मानहानिको लागि अयोग्य रहेको बताएको प्रारम्भिक चरणमा उल्लेख गरे। किनकी मानहानीको कारवाही गर्ने अधिकार व्यक्तिलाई थियो ।
बीबीसी हिन्दीबाट
समखबर संवाददाता 
